ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ (Indian Air Force – IAF) ਅੱਜ ਆਪਣਾ 93ਵਾਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਏਗੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ’ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਮਾਰੋਹ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਦੇ ਹਿੰਡਨ ਏਅਰਫੋਰਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਯੋਧਿਆਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰੇਗਾ।
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ‘ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ‘ਤੇ ਰਹੇਗੀ ਨਜ਼ਰ
ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ’ ਦੇ ਉਹ ਵੀਰ ਯੋਧਾ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਉਸਦੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
- ਅਸਾਧਾਰਨ ਬਹਾਦਰੀ:ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਾਫੇਲ, ਸੁਖੋਈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਵਰਗੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਗੜ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਸਟੀਕ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ਭਾਰ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
- ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ:ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਏ.ਪੀ. ਸਿੰਘ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਜਾਂਬਾਜ਼ ਹਵਾਈ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਹਿੰਡਨ ‘ਚ ਪਰੇਡ, ਗੁਹਾਟੀ ‘ਚ ਫਲਾਈ–ਪਾਸਟ
ਇਸ ਸਾਲ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ:
- ਹਿੰਡਨ ‘ਚ ਮੁੱਖ ਪਰੇਡ:ਅੱਜ ਹਿੰਡਨ ਏਅਰਫੋਰਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਰੇਡ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਲਾਮੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਲੈਣਗੇ। ਇਸ ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ ਚੀਫ ਆਫ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ (CDS), ਤਿੰਨਾਂ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।
- ਗੁਹਾਟੀ ‘ਚ ਹਵਾਈ ਕਰਤੱਬ:ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦਾ ਰੋਮਾਂਚਕ ਫਲਾਈ-ਪਾਸਟ (Fly-past) 9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਗੁਹਾਟੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਹਵਾਈ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਫਲਾਈ-ਪਾਸਟ ਨੂੰ ਗੁਹਾਟੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ
8 ਅਕਤੂਬਰ, 1932 ਨੂੰ ‘ਰਾਇਲ ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰਫੋਰਸ’ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਈ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਹੈ।
- ਵਿਸ਼ਾਲ ਬੇੜਾ:ਗਲੋਬਲ ਫਾਇਰਪਾਵਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਕੋਲ 2,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਫੇਲ, ਸੁਖੋਈ-30 ਐਮਕੇਆਈ, ਤੇਜਸ, ਮਿਰਾਜ-2000 ਵਰਗੇ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਅਭੇਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਵਚ:S-400, ਬਰਾਕ-8 ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਰਗੇ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
- ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਟੀਚਾ:ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ‘ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਤਹਿਤ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ 2047 ਤੱਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ 60 ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਤਾਕਤ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਹ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰ ਸਪੂਤਾਂ ਨੂੰ ਨਮਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜੁਟੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ, 2025, ਇਹ 93ਵਾਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਡਨ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਬੇਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਪਰੇਡ ਕਰੇਗੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੈਰਾਨ ਹਨ ਕਿ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਇਸ ਸਾਲ ਆਪਣਾ 93ਵਾਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 78 ਸਾਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਆਓ ਅੱਜ ਦੱਸੀਏ ਕਿ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਆਪਣਾ 93ਵਾਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਨੂੰ 78 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 78 ਸਾਲ ਅਤੇ 93ਵਾਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ। IAF ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 8 ਅਕਤੂਬਰ, 1932 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, 1932 ਵਿੱਚ IAF ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਗਿਣਤੀ ਕਰਕੇ ਹੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਆਪਣਾ 93ਵਾਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1932 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੈਨਾ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਣ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1933 ਨੂੰ ਚਾਰ ਵੈਸਟਲੈਂਡ ਵਾਪਿਟੀ IIA ਬਾਈਪਲੇਨ ਦੁਆਰਾ ਉਡਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਛੇ RAF-ਸਿਖਿਅਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ 19 ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਸਨੇ ਨੰਬਰ 1 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
IAF ਨੇ 1936 ਵਿੱਚ A Flight ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਉੱਤਰੀ ਵਜ਼ੀਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੰਬਰ 1 ਸਕੁਐਡਰਨ 1938 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, IAF ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਲਈ 22 ਡਿਸਟਿੰਗੂਇਸ਼ਡ ਫਲਾਇੰਗ ਕਰਾਸ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਰਚ 1945 ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ “ਰਾਇਲ” ਸ਼ਬਦ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ 1950 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਣਤੰਤਰ ਬਣਿਆ, ਤਾਂ IAF ਤੋਂ “ਰਾਇਲ” ਸ਼ਬਦ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਨਰਗਠਨ
1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, IAF ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਇਸਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 14,000 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ IAF ਯੂਨਿਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ IAF ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਈ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਛੇ ਲੜਾਕੂ ਸਕੁਐਡਰਨ, ਇੱਕ B-24 ਬੰਬਾਰ ਸਕੁਐਡਰਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ C-47 ਡਕੋਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਕੁਐਡਰਨ ਸਨ।
ਇਸ ਸਾਲ, 93ਵੇਂ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਇੱਕ ਫਲਾਈਪਾਸਟ ਇੱਕ Mi-17 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਝੰਡਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਫੇਲ ਅਤੇ Su-30 MKI ਵਰਗੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਆਕਾਸ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬਾਬੁਸ਼ਾਹੀ
https://www.babushahi.in/view-news.php?id=312193