• Skip to main content
  • Skip to secondary menu
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Home
  • About Us
  • Our Authors
  • Contact Us

The Punjab Pulse

Centre for Socio-Cultural Studies

  • Areas of Study
    • Social & Cultural Studies
    • Religious Studies
    • Governance & Politics
    • National Perspectives
    • International Perspectives
    • Communism
  • Activities
    • Conferences & Seminars
    • Discussions
  • News
  • Resources
    • Books & Publications
    • Book Reviews
  • Icons of Punjab
  • Videos
  • Academics
  • Agriculture
  • General
You are here: Home / Areas of Study / Social & Cultural Studies / ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਬੀਜ

ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਬੀਜ

November 26, 2020 By Iqbal Singh Lalpura

Share

ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਲਾਲਪੁਰਾ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਹਾਲ ਦਰਜ ਕਰਦਾ, ਕਵੀ ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ” ਰਾਜ਼ੀ ਬਹੁਤ ਰਹਿੰਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਿੰਦੂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੀਸਰੀ ਜਾਤ ਆਈ “ਰਾਹੀਂ ਫ਼ਿਰਕਿਆਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੇ ਅਮਨ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉੰਦਾ ਹੈ , ਨਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੋਏਗਾ ਉਹ ਜੋ ਕਰੇਗਾ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਮੀਆਂ !!

ਗਿਆਨੀ ਦਿਤ ਸਿੰਘ 19ਵੀ ਸਦੀ ਅੰਦਿਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਜੂਲਾ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਪੁਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਓ ਹਿੰਦੂਓ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨੋ ਜੇਕਰ ਮੁਲਕ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਵਾਂਗ ਇਕ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਖਾਲਸਾ ਸਜਾਓ !!

1845 ਇ ਵਿੱਚ ਕਰਨਲ ਸਟੈਨਵੈਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਦੱਸਦਾ ,ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੱਸੋ ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਤੋ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ ਭਾਵ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪੱਖੀ ਹਨ ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਅਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਸਾਥ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ , ਪਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ !!ਪੰਨਾ 43 !!

ਦੁਨਿਆ ਦੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋ ਕਲਿਆਣ ਕਾਰੀ ਤੇ ਦਿਆਲੂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ 1849 ਇ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਭਰਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਵਸਦਿਆਂ ਫ਼ਿਰਕਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੜਕਾ ਕੇ ਤੇ ਬੇਵਿਸ਼ਵਾਸੀ  ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ , ਉਹ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ !!

ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਸਾਈ ਬਣਾ ਤੇ ਦੂਜੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਟ ਪਾ ਕੇ ਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ ਤੇ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਚਰਚ ਦੀ ਦਿੱਖ ਦੇ ਦਿੱਤੀ !!

ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਨਿਘਾਰ ਲਈ ਕੇਵਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ੁੰਮੇਵਾਰ ਸੀ !!

ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਫ਼ਿਰਕਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਬੀਜੇ ਫੁੱਟ ਦੇ ਬੀਜ, ਅੱਜ ਬੋਹੜ ਵਰਗੇ ਦਰਖ਼ਤ ਬਣ ,ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ ਬੈਠਣ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਭਵਿਖ ਸਵਾਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ !!

ਇਹ ਗੱਲ ਚਿੱਟੇ ਦਿਨ ਦੀ ਤਰਾਂ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ “ਜ਼ਾਹਰ ਪੀਰ ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਬਾਬਾ “ ਨਾਨਕ ਦਾ ਪੰਥ, ਬੁੱਧ ਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਾਂਗ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਧਰਮ ਹੈ !  ਨਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਰਜ ਕਰ ਪੰਜਵੇਂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਕਰਮ ਕਾਂਡ ਰਹਿਤ ਧਾਰਮਿਕ ਰੁਹ ਰੀਤ ਵੀ ਅੰਕਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ!!

ਫੇਰ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੂ ਹੈ ਜਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨਹੀਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਕੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੀ ਚਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ?

ਕੀ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਸਮੇਤ 99 ਫੀਸਦੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਧਰਮ ਹਿੰਦੂ ਹੈ?

ਕੀ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਹੈ, ਨਾਨਕ ਚੰਦ ਮਲਹੋਤਰਾ ਤੇ ਨੱਥੂ ਰਾਮ  ਜਦੋਂ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਬਣ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਕੌਮੀ ਕਾਰਜ ਲਈ ਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਕੀ ਪੰਥਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ  ਦੀ ਸੇਵਾ ਅੱਜ  ਵੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਤੋ ਘੱਟ ਹੈ ?

Hindu-Sikh Amity has a historical legacy

ਕੀ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੋਵਾ ਧਰਮ ਦੇ ਮੰਨਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਦੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਹਨ ?

ਜੇਕਰ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੱਚ ਹਨ ਫੇਰ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਤੇ ਮਾਂ ਬੌਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਮਿਲ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੇ ?

ਕੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵਾਂਗ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਵਾਇਦੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਨਣ ਲਈ ਖ਼ਿੱਤਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਬੌਲੀ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਵੰਡ ਦਿੱਤੇ ?

1982 ਵਿੱਚ ਮੰਦਿਰਾ ਵਿੱਚ ਗਉ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਅੰਗ ਤੇ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਸਿਗਰਟਾਂ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਕੀ  ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੂ ਸਨ ਜਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ? ਉਹ ਕੋਣ ਸਨ ਤੇ ਅੱਜ ਕਿੱਥੇ ਹਨ ?

ਕੀ 1985 ਦੇ ਰਾਜੀਵ ਲੋਗੋਵਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਲਾਗੂ ਨਾ ਕਰਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਅਤਿਵਾਦ ਸੁਰਜੀਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ?

ਕੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੁਨੀਵਰਸਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ1969 ਇ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਇਕ ਗਲਤ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ?

ਕੀ ਦਿੱਲੀ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਨਰਸੰਘਾਰ ਤੇ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਝੂਠੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦਾ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ?

ਕੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ ਉੱਦਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ?

ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਉਦਯੋਗ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ?

ਕੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਇਦਾਦ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਸਿੱਖ ਕੁੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਿੱਖ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹਨ ?

ਨਫ਼ਰਤ , ਬੇ ਵਿਸਵਾਸੀ ਤੇ ਫੁਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਅਨੇਕ ਹਨ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਲਾਏ ਵੰਡ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅਸੀਂ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ ਕੀ ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ?

ਕੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ?

ਕੀ ਅਸੀਂ ਲੰਮਹੋ ਨੇ ਖਤਾ ਕੀ ਸਦੀਉਂ ਨੇ ਸਜ਼ਾ ਪਾਈ  ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ?

ਵਕਤ ਵਿਚਾਰੇ ਸੋ ਬੰਦਾ ਹੋਇ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨਾਲ !! ਆਉ ਇਕ ਮਿਕ ਹੋ ਅੱਗੇ ਵਧੀਏ !!

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ !!

 


Share
test

Filed Under: Social & Cultural Studies, Stories & Articles

Primary Sidebar

News

ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਕੇ ਮਨਾਇਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ

November 29, 2023 By News Bureau

ਅੱਤਵਾਦੀ ਪੰਨੂ ਨੇ ਮੁੜ ਭਾਰਤ ਖਿਲਾਫ਼ ਉਗਲਿਆ ਜ਼ਹਿਰ

November 29, 2023 By News Bureau

ਨਹੀਂ ਬੰਦ ਹੋ ਰਿਹੈ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਦਾ ਸਿਲਿਸਲਾ !

November 29, 2023 By News Bureau

पाकिस्तान के चीनी ड्रोन पंजाब में रोज गिरा रहे पैकेट

November 29, 2023 By News Bureau

Patiala News: जर्जर हालत में है पटियाला का ऐतिहासिक शीश महल

November 29, 2023 By News Bureau

Areas of Study

  • Governance & Politics
  • International Perspectives
  • National Perspectives
  • Social & Cultural Studies
  • Religious Studies

Featured Article

ज्ञानवापी का समाधान, अपने स्वार्थ के लिए बहकाने वाले नेताओं से सावधान रहे मुस्लिम समाज

August 4, 2023 By Guest Author

किसी के लिए भी समझना कठिन है कि मुस्लिम पक्ष इसके समर्थन में क्यों नहीं कि ज्ञानवापी परिसर का सर्वे पुरातत्व सर्वेक्षण विभाग करे? इलाहाबाद हाई कोर्ट ने इस मामले में अपना निर्णय सुरक्षित कर लिया है लेकिन समय की मांग है कि निर्णय जल्द सामने आए। वाराणसी में जिसे ज्ञानवापी मस्जिद कहा जा रहा […]

Academics

ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਡਿੱਗਦਾ ਮਿਆਰ

ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ‘ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਗਲੋਬਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ’ ਨਾ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਨੇ ਤੀਜੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਲੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਡਿੱਗਦੇ ਮਿਆਰ ਉੱਪਰ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਵਿਚਲੀਆਂ ਲੱਭਤਾਂ ਨੇ ਸਬੰਧਿਤ ਤੀਜੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਸਬੰਧੀ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਹ ਖੋਜ ਤਕਰੀਬਨ 87 ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ […]

ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉਪਜਾਊ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਰਣਨੀਤਕ ਟਿਕਾਣੇ ’ਤੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਂ, ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਿਖਿਆਨਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਯੁੱਗ ਤੀਕਰ ਇਹ ਧਰਤੀ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਯਾਤਰੂਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ […]

ਨਹੀਂ ਰੀਸਾਂ ਪੰਜਾਬੀਏ ਤੇਰੀਆਂ…

ਪ੍ਰੋ. ਅੱਛਰੂ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਚਾਲ਼ੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਲੰਮੇ ਅਰਸੇ ਦੇ ਅਧਿਆਪਨ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਿਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਤਿੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਮੇਰੀ ਕਰਮ-ਭੂਮੀ ਨਿਰੋਲ ਪੇਂਡੂ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਹੱਥ ਅਕਸਰ ਤੰਗ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਕਦੇ […]

Twitter Feed

Twitter feed is not available at the moment.

EMAIL NEWSLETTER

Signup to receive regular updates and to hear what's going on with us.

  • Email
  • Facebook
  • Phone
  • Twitter
  • YouTube

TAGS

Academics Activities Agriculture Areas of Study Art and Culture Book Reviews Books & Publications Communism Conferences & Seminars Discussions Enviourment General Governance & Politics Icons of Punjab International Perspectives Media National Perspectives News Religious Studies Resources Science Social & Cultural Studies Stories & Articles Technology Uncategorized Videos

Footer

About Us

The Punjab Pulse is an independent, non-partisan think tank engaged in research and in-depth study of all aspects the impact the state of Punjab and Punjabis at large. It strives to provide a platform for a wide ranging dialogue that promotes the interest of the state and its peoples.

Read more

Follow Us

  • Email
  • Facebook
  • Phone
  • Twitter
  • YouTube

Copyright © 2023 · The Punjab Pulse

Developed by Web Apps Interactive